Haber: MELİS YILDIRIM
(ANKARA) – Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, 13 Mayıs’ta Türkiye’yi ziyaret edecek. Ankara, iki ülke arasındaki olumlu havayı korumayı hedefliyor. Miçotakis’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabulünde ikili ilişkiler, ticaret hacminin arttırılması, düzensiz göçle mücadele, terörle mücadelede iş birliği ve Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik süreci gibi konuların ele alınması bekleniyor.
Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 7 Aralık 2023 tarihindeki Atina ziyaretine iadeiziyarette bulunmak üzere 13 Mayıs’ta Türkiye’ye gelecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Aralık 2023’te Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi kapsamında Atina’ya yaptığı ziyaretle ikili ilişkilerin yeni bir döneme girdiğine işaret eden üst düzey bir Bakanlık yetkilisi, iki liderin imzaladığı Atina Bildirgesi ile tarafların dostane ilişkiler, karşılıklı saygı, barış içinde bir arada yaşama ve anlayışı geliştirme ve iki ülke arasındaki her türlü anlaşmazlığın barışçıl yollarla, uluslararası hukuka uygun olarak çözmeye kararlı olduğunu beyan ettiklerini aktardı. Atina ziyaretinden bu yana iki tarafın da Bildirge’ye bağlılıklarını sürdürdüğü belirtildi. Dışişleri Bakanları ve Bakan Yardımcıları seviyesindeki temasların devam ettiğini kaydeden yetkili, “Taraflar Siyasi Diyalog, Geliştirilmiş Ortak Eylem Planı ve Güven Artırıcı Önlemler gibi sütunlar temelinde devamlı ve yapıcı istişarelerde bulunarak olumlu gündemi güçlendirmeye çalışmaktadır” bilgisini paylaştı.
Ziyaret esnasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı tarafından ortak açıklama yapılması da planlanıyor. Miçotakis’in ziyaretinde Ankara’nın gündemindeki 9 başlık ise şöyle:
Ekonomi başta olmak üzere ulaştırma, bilim, teknoloji, tarım, turizm, sağlık ve beşeri ilişkiler gibi alanlardaki işbirliğinin olumlu gündem temelinde geliştirilmesine yönelik Ortak Eylem Planı’nın devam ettirilmesi,
-6 milyar dolarlık ticaret hacminin 10 milyar dolara çıkarılmasına yönelik atılabilecek adımlar,
-İş insanlarının yeni kurulacak Ortak İş Konseyi çatısı altında bir araya getirilmesi,
30 Mart 2024 tarihinden itibaren yürürlükte olan Türkiye vatandaşlarının 10 Yunan adasına seyahatlarinde uygulanan kapıda vize uygulaması sürecinin devam ettirilmesi,
– Batı Trakya Türk azınlığı ile Rodos, İstanköy ve Selanik’teki soydaşları ilgilendiren konuların gündeme getirilmesi,
-Terörle mücadelede iş birliğinin ve beklentilerin gözden geçirilmesi,
-Düzensiz göç ile ortak mücadele ve bu alandaki iş birliğinin ele alınması,
-Türkiye’nin başta İsrail- Filistin çatışması olmak üzere bölgesel ve uluslararası gelişmelere dair görüşlerinin aktarılması,
-Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Aralık ziyaretinde imzalanan 15 anlaşmaya ilave olarak Sağlık ve Tıp Bilimleri ile Afet ve Acil Durum Yönetimi konularında anlaşmaların imzalanması.
NE OLMUŞTU
İki ülke arasındaki son gerginliğe Yunanistan’ın adaları silahlandırmayı yoğunlaştırması ve Başbakan Miçotakis’in ABD Kongresi’nde Kongre üyelerinden Türkiye’ye silah satışına onay vermemelerini istemesi neden olmuştu. Erdoğan bunun üzerine 23 Mayıs 2022 tarihinde toplanan Cumhurbaşkanlığı Kabinesi toplantısının ardından yaptığı basın toplantısında şu ifadeleri kullanmıştı:
“Şu anda 10 yakın üs var Yunanistan’da ve bu üslerle acaba Yunanistan kimi tehdit ediyor? Bu üsler Yunanistan’da niye kuruluyor? Şu anda AB ülkelerine 400 milyar avro borcu olan bir Yunanistan var. Kendisi ile yaptığımız görüşmede, aramıza üçüncü ülkeleri sokmayalım diye mutabık kaldık. Buna rağmen geçen hafta bir Amerika seyahati oldu ve senatoda Türkiye’nin aleyhine ne gerekiyorsa bu konuşmaları yaptığı gibi ‘F-16’ları Türkiye’ye vermeyin’ diye ABD’ye telkinde bulundu. Biz bu yıl ‘Stratejik Konsey Toplantısı’ yapacaktık. Artık benim için Miçotakis diye birisi yok. Kendisiyle böyle bir görüşme yapmayı asla kabul etmiyorum. Çünkü biz sözünde duracak, şahsiyetli, onurlu siyasetçiler ile yola gideriz. Bundan sonrasını Miçotakis kendisi düşünsün. Kimlerle görüşecekse, kimlere nasıl üsler kurduracaksa buyursun kurdursun; biz bize yeteriz. F-16 konusunda da ABD herhalde Miçotakis’in ağzına bakarak karar vermeyecektir.”
DEPREM DİPLOMASİSİ
İki ülkeden sert mesajların verilmeye devam ettiği bu süreçte 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’nin 11 ilini etkileyen ve 50 binden fazla insanın yaşamını yitirmesine yol açan depremlerin ardından yeni bir yakınlaşma süreci başladı. AB Sivil Koruma ve İnsani Yardım Birimi depremden bir gün sonra aralarında Yunanistan’ın da bulunduğu 17 ülkeden arama-kurtarma ekibinin bölgeye ulaştığını açıkladı. Aynı gün Miçotakis, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Türkçe olarak, “İçimizi acıyla dolduran görüntüleri, bizi umutla dolduran görüntüler takip ediyor. Kurtarma ekiplerinin insanüstü çabalarına tek kelimeyle saygı duyuyoruz. Yunanlar ve Türkler yan yana, hayat kurtarmak için birlikte savaşıyorlar. Yaptıkları için onlara minnettarız” ifadelerine yer vermişti. Ardından Yunanistan Savunma Bakanı Nikolaos Panagiotopoulos Hatay’ı ziyaret ederek mevkidaşı Hulusi Akar ile ortak basın toplantısı düzenlemişti.
28 Şubat 2023 tarihinde Yunanistan’ın Larisa kentinin Tempi bölgesinde meydana gelen ve 57 kişinin yaşamını yitirmesine yol açan tren kazasının ardından ise Erdoğan Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’e taziyelerini iletmişti.
İlişkilerin deprem diplomasisiyle yumuşamasını iki liderin yurt dışındaki görüşmeleri ve Dışişleri Bakanları düzeyindeki temaslar izledi. Bakan yardımcıları Türkiye-Yunanistan Pozitif Gündem kapsamındaki Ortak Eylem Planı’nın altıncısı için 26 Nisan 2024 tarihinde İstanbul’da bir araya gelmişti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan son olarak Yunanistan Dışişleri Bakanı Georgios Gerapetritis ile 27 Nisan’da Londra’da bir araya gelerek Miçotakis’in Türkiye ziyaretinin hazırlıklarını ele almışlardı.
6 YILIN ARDINDAN ATİNA’YA İLK ZİYARET
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 7 Aralık 2023 tarihinde Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi’nin beşinci toplantısı kapsamında Yunanistan’ın başkenti Atina’ya gitmişti. 6 yıl sonra Atina’yı ziyaret eden Erdoğan, Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakelaropulu ve Başbakan Miçotakis ile görüşmüştü. Görüşmelerin ardından “Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi” imzalanmıştı. İki ülke arasında komşuluk ve dostane ilişkilerin geliştirilmesi, anlaşmazlıkların barışçıl yollarla ve uluslararası hukuka uygun olarak çözülmesi anlayışına yer verilen Bildirge’de; ihtilaflı durumlardan ve olası tırmanmadan kaçınılması, ekonomik iş birliğinin geliştirilmesi hedefleri yer almıştı.
